Marszałek regionu graniczącego z obwodem królewieckim Federacji Rosyjskiej, Gustaw Marek Brzezin, wezwał do wspierania pracy mediów lokalnych i edukacji medialnej na wszystkich poziomach
Na rok przed kolejnymi wyborami europejskimi przedstawiciele władz lokalnych i regionalnych zwracają uwagę na zagrożenia, jakie dezinformacja stwarza dla naszych demokratycznych społeczeństw. Jako poziom sprawowania rządów najbliższy obywatelom, władze regionalne i lokalne mają do odegrania kluczową rolę w wysiłkach UE na rzecz obrony demokracji, podkreślił przewodniczący Komitetu Regionów Vasco Alves Cordeiro (PT/PES) podczas debaty z wiceprzewodniczącą Komisji Europejskiej do spraw wartości i przejrzystości Věrą Jourovą oraz przewodniczącym Komisji Specjalnej ds. Obcych Ingerencji i Dezinformacji oraz Wzmocnienia Uczciwości w PE Raphaëlem Glucksmannem.Tuż po debacie zgromadzenie demokratycznie wybranych polityków lokalnych przyjęło opinię „Rola władz lokalnych i regionalnych w przeciwdziałaniu dezinformacji i obcym manipulacjom informacjami i ingerencjom w informacje”, przygotowaną przez Gustawa Marka Brzezina (PL/EPL), marszałka województwa warmińsko-mazurskiego.
Debata odbyła się podczas sesji plenarnej KR-u w dniu 5 lipca i była okazją do przypomnienia, że w obecnej sytuacji ataki na wirtualne i rzeczywiste życie burmistrzów i innych przedstawicieli lokalnych i regionalnych w Europie są coraz częstsze i gwałtowniejsze. Pandemia COVID-19, rosyjska wojna przeciwko Ukrainie, przyjmowanie uchodźców, a nawet konsekwencje zmiany klimatu należą do dominujących kwestii politycznych, które ostatnio posłużyły jako tematy zastępcze wykorzystywane do uzyskania wpływu poprzez manipulacje w europejskiej przestrzeni informacyjnej. Uczestnicy debaty zauważyli, że obce ingerencje, dezinformacja i ataki na demokrację będą prawdopodobnie coraz częstsze i bardziej wyrafinowane w okresie poprzedzającym wybory do Parlamentu Europejskiego w czerwcu 2024 r. Podkreślono znaczenie współpracy, edukacji i wolności mediów jako kluczowych fundamentów zdrowej przestrzeni demokratycznej.
W przemówieniu powitalnym Vasco Alves Cordeiro, przewodniczący Europejskiego Komitetu Regionów, stwierdził: Obrona demokracji wymaga od nas wszystkich nieustannego zaangażowania. Wybory europejskie w 2024 r. należy chronić przed obcą ingerencją.Instytucje, partie polityczne, władze lokalne i regionalne oraz obywatele będą musieli zachować czujność wobec zagrożenia dezinformacją.Każdy z nas ma do odegrania rolę w propagowaniu zasad demokratycznych.W okresie przedwyborczym, kiedy wyborcy dokonują wyboru i zdobywają informacje, członkowie Komitetu Regionów będą budować mosty między szczeblem europejskim i lokalnym.Będziemy wyjaśniać, wysłuchiwać i wspierać demokratyczne i uczciwe środowisko dla wyborów, które odbędą się w naszych regionach.
Marszałek Gustaw Marek Brzezin, stwierdził: Zjawisko dezinformacji i potrzeba walki z wszelkiego rodzaju manipulacjami to niezwykle ważne kwestie w życiu naszych społeczeństw.Pandemia i wojna zaostrzyły te problemy – istnieją zagrożenia hybrydowe, przed którymi musimy się bronić.Sfałszowane informacje i obecny rozwój technologii stanowią zagrożenie dla samej istoty demokracji i i poważnie zakłócają demokratyczne procesy wyborcze.Dlatego musimy edukować obywateli na wszystkich poziomach.Powinniśmy wykorzystywać zdolności samorządów lokalnych, aktywizować lokalne media, ale również zapewniać środki finansowe w ramach funduszy europejskich.
Věra Jourová, wiceprzewodnicząca Komisji Europejskiej do spraw wartości i przejrzystości, podkreśliła: "Dezinformacja i obca ingerencja stanowią poważne zagrożenie dla naszej demokracji, które wymaga podjęcia działań. Kodeks antydezinformacyjny i akt prawny o usługach cyfrowych są kamieniem węgielnym naszych wysiłków na szczeblu europejskim. Nasze podejście uznaje, że skuteczna reakcja wymaga zaangażowania wszystkich zainteresowanych stron - przemysłu, społeczeństwa obywatelskiego, naukowców oraz władz krajowych, regionalnych i lokalnych. W tej strategii działania na szczeblu regionalnym i lokalnym odgrywają bardzo ważną rolę, w szczególności w zakresie umiejętności korzystania z mediów i podnoszenia świadomości społecznej jako kluczowych narzędzi przeciwdziałania i ograniczania wpływu dezinformacji".
Podczas debaty członkowie KR-u omówili również narzędzia dostępne władzom lokalnym i regionalnym w walce z dezinformacją, w tym narzędzia przedstawione w opracowaniu KR-u dotyczącym podręcznika dobrych praktyk w zakresie przeciwdziałania dezinformacji oraz wnioski z seminarium, które odbyło się w Elblągu w maju 2023 r. na zaproszenie sprawozdawcy generalnego Brzezina.
W opinii zasugerowano możliwe inicjatywy na szczeblu lokalnym i regionalnym w celu przeciwdziałania dezinformacji, wzywając do zwiększenia finansowania dostępnego w całej Europie, uzupełnionego ściślejszą współpracą z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego, lokalnymi mediami, ośrodkami badawczymi, indywidualnymi dziennikarzami i weryfikatorami informacji.
Strategia budowania odporności społeczeństwa na dezinformację powinna być wdrażana w równym stopniu zarówno na obszarach miejskich, jak i wiejskich, w tym, z jednej strony, włączenie edukacji medialnej do programów nauczania w szkołach, a z drugiej strony, zapewnienie wsparcia dla godnych zaufania i pluralistycznych mediów lokalnych i regionalnych.
W opinii wzywa się ponadto do stworzenia pilotażowego modelu systemowej reakcji na kampanie i incydenty dezinformacyjne w regionach, okręgach i gminach, zwłaszcza tych najbardziej narażonych na dezinformację.
Inne istotne inicjatywy, które można rozważyć na szczeblu UE, obejmowały tłumaczenie dostępnych krajowych i międzynarodowych podręczników i wytycznych dotyczących zwalczania dezinformacji na wszystkie języki urzędowe UE lub ustanowienie na szczeblu krajowym punktu kontaktowego w celu regularnego dostarczania władzom lokalnym i regionalnym informacji na temat najnowszych tendencji i narracji dezinformacyjnych.
Demokracja i przyszłość UE są jednym z trzech priorytetów, które Europejski Komitet Regionów (KR) wyznaczył sobie na kadencję 2020–2025, a zwalczanie dezinformacji jest ważnym elementem realizacji tego priorytetu i wdrażania zaleceń Konferencji w sprawie przyszłości Europy. Opinia opracowana przez Gustawa Marka Brzezina jest odpowiedzią na zapytanie złożone w lutym 2023 r. przez szwedzką prezydencję Rady Unii Europejskiej dotyczące roli władz lokalnych i regionalnych w przeciwdziałaniu dezinformacji i obcym manipulacjom informacjami i ingerencjom w informacje. Wiąże się to również z niedawnymi i bieżącymi pracami KR-u nad odpornością demokracji, w tym z jego opinią w sprawie wzmocnienia demokracji i uczciwości wyborów oraz z opinią w sprawie europejskiego aktu o wolności mediów.
